Stanisław ze wsi Sawino
W 1939 r. 24 sierpnia gdy wybuchła wojna z Niemcami zostałem powołany na wojnę i przydzielony do 3 dyonu telefonistów w Grodnie, gdzie zostałem umundurowany i otrzymałem sprzęt telefoniczny i broń.
Dziś opublikowaliśmy kolejne wspomnienia wojenne z cyklu wspomnień ze szkoły podstawowej w Złotorii. Dziś przedstawiamy wspomnienia uczestnika II Wojny Światowej ze wsi Sawino. Artykuł można przeczytać tutaj… Zapraszamy do lektury.
Józef ze wsi Rzędziany
W 1936 r. zostałem powołany do czynnej służby wojskowej. Służbę swą odbyłem w Wilnie w 30 pułku dywizji artylerii lekkiej. Po powrocie do domu jesienią 1938r. przebywałem w domu do dnida24 sierpnia 1939 r.
W dniu wyżej wspomnianym zostałem drogą mobilizacji powołany do rezerwy i wcielony do 29 pułku artylerii lekkiej w Grodnie. Po wcieleniu mnie do 7 baterii, przerzucono nas do Skierniewic. Tam zastała nas wojna. Po wyładowaniu nas w Skierniewicach, skierowano nas na Sulejów. Chrzest bojowy rozpoczęliśmy między Piotrkowem a Radomskiem.
Jan ze wsi Rzędziany
Życiorys
W roku 1929 zostałem powołany do czynnej służby wojskowej do 1 pułku legionów w Wilnie, służbę odbyłem w 7 kompanii W 1930 r. we wrześniu powróciłem do domu. W roku 1936 ożeniłem się i oddałem się pracy na roli. W domu, tak pracowałem spokojnie do dnia 24 sierpnia 1939 r.
W dniu wyżej wspomnianym zostałem powołany do wojska do 42 pułku piechoty w Białymstoku. Zostałem wcielony do 9 kompanii 4 batalionu, dowódcą batalionu był major Chmielewski.
Witold ze wsi Siekierki
Pow. Białystok
8 listopada 1937 roku byłem powołany do czynnej służby wojskowej – 10 pułk ułanów Białystok. Po dwóch latach służby w 1939 r. Niemiec uderzył 1 września na Polskę, wtedy wyjechaliśmy do Księżyna do lasu. Dali nam ostrą amunicję, ja byłem wyborowym strzelcem RK-Emu, dostałem R.K. Em i pojechaliśmy na podjazdy na Prusy Wschodnie. Przekroczyliśmy granicę, naszego wojska była tylko jedna linia a Niemców trzy linie. W pierwszym boju poszliśmy naprzód w miejscowości Biała lecz na marne, bo była duża przewaga niemiecka i musieliśmy się wycofać na tereny polskie.
Niemowlę w niewoli sowieckiej
Nazywam się Ewa Jeżyna z domu Ciborowska. Większość tego, o czym będę mówić znam z opowiadań mamy – Henryki Ciborowskiej z domu Sawickiej. Urodziłam się 6 kwietnia 1940 roku a 13 kwietnia wywożono już nas do Rosji. Mieszkaliśmy w Choroszczy przy ulicy Branickiego 42, byłam jedynym dzieckiem swoich rodziców. Za ścianą mieszkali dziadkowie. Mój ojciec, Zygmunt Ciborowski urodził się i mieszkał w Łomży, z wykształcenia był nauczycielem, pracował w swoim zawodzie. W grudniu 1935 roku ożenił się i przeniósł do Choroszczy; nie znalazł pracy w charakterze pedagoga. Do 1939 roku pracował w biurze w szpitalu w Choroszczy. Moi rodzice długo czekali na pierwsze dziecko. Musieli się bardzo cieszyć, gdy mama stwierdziła, że jest w ciąży. Wybuchła wojna.
22 listopada 1939 roku do domu przyszli enkawudziści i aresztowali tatę. W mieszkaniu przeprowadzili rewizję, znaleźli mundur ojca, bo był plutonowym rezerwy. Wyzywali go od najgorszych, zabrali do magistratu, a nocą wywieźli do Białegostoku. Tego samego dnia aresztowano również dyrektora szpitala Deresza, kierownika szkoły Jana Hołubę, burmistrza Choroszczy Wacława Terejewicza. Tata przebywał w więzieniu około dwóch miesięcy. Mama raz go odwiedziła, zawiozła paczkę. Gdy po raz drugi przyjechała, ojca już nie było, powiedziano, że został wywieziony do Rosji. Mama, będąca wówczas w czwartym miesiącu ciąży, wróciła do domu i nic więcej na temat losu męża nie wiedziała. W 1939 roku przyjechała do nas siostra mamy, mieszkająca na stałe w Dąbrowie Górniczej. Jej męża, który pracował jako policjant również aresztowano i wszelki ślad po nim zaginął.
Urszula Waczyńska – Byliśmy młodzi: wspomnienia osób pracujących przymusowo w Niemczech w latach 1943-45
Słowo wstępne.
Wizyta Prezesa Stowarzyszenia „Pamięć i Tożsamość Skała” pana Grzegorza Krysiewicza w naszej klasie nie była dla mnie zaskoczeniem. Wiedziałam, że takie stowarzyszenie powstało. Dowiedziałam się jakie ma plany swojej działalności, ponieważ mój tato został jego członkiem.
Propozycja przeprowadzenia wywiadu z ludźmi, którzy zostali wywiezieni na roboty przymusowe do Niemiec lub na Sybir bardzo mnie zaciekawiła. Wiedziałam jednak, że spisanie osobistych przeżyć tych ludzi nie będzie proste. Łatwiej jest przeczytać w książkach o losach zesłańców, a później je opowiedzieć. Ja spisałam historie ludzkich losów, opowiedziane przez tych, których znam osobiście. Proszę więc moich czytelników o wyrozumiałość, gdyż jest to mój literacki debiut.
Wywózki na Sybir i prace przymusowe w III Rzeszy odbywały się na początku lat czterdziestych ubiegłego wieku. Do prac przymusowych wyznaczano osoby powyżej piętnastego roku życia, a na Sybir wywożono nawet całe rodziny. Nie trudno się domyślić, że moimi rozmówcami byli ludzie, którym niedaleko do setnych urodzin!